Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί την εισαγωγή της Farma στο βιβλίο Τεχνο-εμμονές:
«Αν δεν πραγματοποιήσουμε το αδύνατο, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το αδιανόητο»
Murray Bookchin
Με αφορμή την συνδιάσκεψη στην Κοπεγχάγη:
Η συνεχιζόμενη εκμετάλλευση της φύσης από τον άνθρωπο φτάνει στο αποκορύφωμα της με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Η απώλεια καλλιεργήσιμων εκτάσεων, η καταστροφή παράκτιων πόλεων και χωριών, η αύξηση της πείνας και της δίψας στον πλανήτη, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και εκατομμύρια κλιματικοί πρόσφυγες, θα είναι σύμφωνα με προβλέψεις των αρμόδιων διεθνών επιστημονικών οργανισμών όπως το Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) κάποια από τα αποτελέσματα της, εκτός και αν σημειωθούν δραστικότατες μειώσεις στις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), πράγμα που με το παρόν οικονομικό σύστημα και τον τρόπο ανάπτυξής του, φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο.
Μεταξύ 6 και 18 Δεκέμβρη του 2009 θα γίνει η 15η συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στην Κοπεγχάγη με κεντρικό στόχο να υπογραφεί η συνέχεια του πρωτοκόλλου του Κιότο που λήγει το 2012. Υπουργοί, πρωθυπουργοί, εκπρόσωποι πολυεθνικών εταιρειών, μη κυβερνητικές οργανώσεις και πολλοί άλλοι θα μαζευτούν σε μια λαμπερή συνάντηση και θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν μία νέα ελπίδα, ένα πράσινο όραμα για το αύριο. Πίσω όμως από τα χαμόγελα, τις ασαφείς αισιόδοξες ρητορείες και τους οικονομικούς δείκτες, θα βρίσκεται η αδυναμία διαχείρισης του προβλήματος και η ανάδυση μίας ακόμα ευκαιρίας για επενδύσεις, μίας ακόμα φούσκας η οποία αυτή την φορά θα έχει ιδιαίτερα δυσάρεστες και ενδεχομένως μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στην καθημερινότητα των ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη.
Η βασική λογική των λύσεων που προτείνονται στην Κοπεγχάγη είναι η περαιτέρω επέκταση της οικονομίας της αγοράς στον φυσικό κόσμο. Σε αυτή την κατεύθυνση βρισκόταν και το πρωτόκολλο του Κιότο του οποίου τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά. Επιχειρείται η δημιουργία πράσινων επενδύσεων και η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στο περιβάλλον, η εκμετάλλευση νέων φυσικών πόρων και η δημιουργία νέων αγορών οικολογικών προϊόντων. Χαρακτηριστική είναι η λογική της ποσοτικοποίησης της μόλυνσης του διοξειδίου του άνθρακα και του εμπορίου ρύπων που επιτρέπει σε ιδιωτικές και κρατικές εταιρείες να ανταλλάσσουν και να παράγουν «δικαιώματα εκπομπής ρύπων». Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής, που είναι και η πιο δημοφιλής ανάμεσα στους συνέδρους της συνδιάσκεψης, είναι τελικά να επιτρέπεται στις εθνικές και πολυεθνικές εταιρίες να συνεχίζουν να ρυπαίνουν αν έχουν την δυνατότητα να αγοράσουν «δικαιώματα εκπομπής ρύπων» από άλλες εταιρίες που ρυπαίνουν λιγότερο, ή να δημιουργήσουν «δικαιώματα εκπομπής ρύπων» υλοποιώντας «καθαρά έργα ανάπτυξης» σε αναπτυσσόμενες χώρες, εκμεταλλευόμενες ακόμα περισσότερο τους φυσικούς τους πόρους.
Το άλλο κομμάτι των λύσεων που προτείνονται εστιάζουν στην τεχνολογία. Λύσεις που ξεκινούν από την βελτίωση της απόδοσης στην παραγωγή και στην κατανάλωση ενέργειας και φτάνουν μέχρι σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Μια από αυτές είναι η μέθοδος της δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Η πρόταση αυτή δεν στοχεύει στη μείωση των εκπομπών του CO2 αλλά στη δέσμευση και αποθήκευσή του στο υπέδαφος, χωρίς να τίθεται ζήτημα μείωσης της παραγωγής και της κατανάλωσης προϊόντων, άρα και της μόλυνσης. Επίσης, η πυρηνική ενέργεια έχει αρχίσει να ξαναμπαίνει στο παιχνίδι και προβάλλεται ως «πράσινη» και «καθαρή ενέργεια» παρά τα τεράστια ζητήματα της διαχείρισης των αποβλήτων και της ασφάλειας που προκύπτουν. Τέλος για όσους/ες τους αρέσουν τα πιο ευφάνταστα σενάρια, υπάρχουν και άλλες ιδέες όπως η τοποθέτηση σκιάστρων στο διάστημα για την ανάκλαση της ηλιακής ενέργειας πίσω στο διάστημα καθώς και προτάσεις για έργα τεράστιας κλίμακας όπως η τροφοδότηση της Ευρώπης με ηλεκτρική ενέργεια από φωτοβολταϊκά πάρκα στη Σαχάρα.
Όλα τα παραπάνω πλασάρονται με μία καλά οργανωμένη πράσινη προπαγάνδα ως μία διέξοδος από την οικονομική κρίση και την ανεργία και τελικά δεν έχουν τόσο σχέση με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όσο με την αναδιάρθρωση του κεφαλαίου και έτσι αποτελούν όχι μόνο ψεύτικες, αλλά και παραπλανητικές λύσεις. Παράλληλα θα επιχειρείται όλο και περισσότερο η μεταφορά της ευθύνης για την οικολογική κρίση από τα κράτη και τις εταιρείες σε όλη την κοινωνία, παρουσιάζοντας αυτούς που συστηματικά εδώ και αιώνες καταστρέφουν τον φυσικό κόσμο ως προστάτες του, που προτρέπουν όλους εμάς να τους ακολουθήσουμε στις «οικολογικές» επιλογές τους.
Ταυτόχρονα, ένας άλλος κόσμος μαζεύεται στην Κοπεγχάγη τον Δεκέμβρη. Ένας κόσμος που αμφισβητεί και ονειρεύεται και που θα συμμετάσχει σε διαδηλώσεις, άμεσες δράσεις και συζητήσεις, στήνοντας ένα χώρο ισότιμής και δίκαιης συνομιλίας για το κλίμα ανάμεσα στα κινήματα και τους λαούς. Παράλληλα, στόχος είναι να γίνουν κινήσεις που να διαχέουν ανταγωνιστικό λόγο και πράξη, όχι μόνο στην Κοπεγχάγη αλλά και αποκεντρωμένα σε όλο τον κόσμο, μαζί με τοπικούς αγώνες για το κλίμα, σε μια προκαθορισμένη μέρα παγκόσμιας δράσης. Ταυτόχρονα θα γίνουν συνελεύσεις κατά την διάρκεια της βδομάδας της συνδιάσκεψης, που θα φέρουν κοντά τα κινήματα του παγκόσμιου Βορρά και Νότου, θέτοντας έτσι τις βάσεις για ένα παγκόσμιο κίνημα, που θα κληθεί να συνδιαμορφώσει και να κάνει πράξη τις πραγματικές λύσεις για την κλιματική αλλαγή.
Ένας γνωστός από παλιά :
Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν μπορεί να εξετάζεται αποκομμένη από το ευρύτερο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο.
Η βασική αρχή της ελεύθερης αγοράς και του καπιταλισμού είναι η αέναη ανάπτυξη, δηλαδή η επέκταση της εκμετάλλευσης φυσικών πόρων, ο αέναος ανταγωνισμός και η δημιουργία νέων αγορών. Η κοινωνική προέκταση αυτού του συστήματος είναι τα καταναλωτικά πρότυπα κοινωνικής καταξίωσης και η υπερκατανάλωση προϊόντων. Όλα τα παραπάνω είναι προφανώς ασύμβατα με έναν πεπερασμένο πλανήτη και συνεπώς με μία κοινωνία που έχει μια ισορροπημένη σχέση με τη φύση. Παραγωγή, κατανάλωση, ρύπανση είναι κρίκοι σε μια αλυσίδα που δεν σπάει. Η «οικολογική συνείδηση» που ξαφνικά αποκτούν εταιρείες μεγαθήρια (όπως η BP και η Shell που στρέφονται στα φωτοβολταϊκά) δεν αλλάζει το γεγονός πως η βάση του καπιταλισμού βρίσκεται στην εκμετάλλευση του ανθρώπου και της φύσης για την παραγωγή κέρδους και πως όσο πράσινος και να παρουσιάζεται δεν μπορεί να κρύψει τα βασικά εξουσιαστικά του χαρακτηριστικά.
Παράλληλα προκύπτει το πολιτικό ζήτημα της δυνατότητας λήψης αποφάσεων. Όταν μια πολιτική και οικονομική ελίτ αποφασίζει για το μέλλον του πλανήτη και όλων μας, με βάση τα δικά της συμφέροντα και χωρίς οι λαοί να έχουν πραγματικό δικαίωμα λόγου, αλλά μόνο ψευδαισθήσεις «δημοκρατίας», είναι αναμενόμενο να οδηγούμαστε σε τέτοια αδιέξοδα.
Έτσι, αν δεν αμφισβητηθούν και ανατραπούν οι υπάρχουσες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές δομές, η διέξοδος από την κλιματική κρίση μοιάζει ιδιαίτερα αβέβαιη.
Αναζητώντας ψήγματα λύσης:
Αντιμετωπίζοντας την κλιματική αλλαγή στις πραγματικές της διαστάσεις και προσπαθώντας να χτυπήσουμε τις ρίζες του προβλήματος, δεν μπορούμε παρά να συναντήσουμε τους αγώνες πολλών κινημάτων σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, για ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη.
Σε αυτούς εμπεριέχονται πολλοί διαφορετικοί κοινωνικοί αγώνες. Από τους αγώνες ενάντια στην κρατική καταστολή και τον μιλιταρισμό μέχρι τους αγώνες για την κοινωνική ασφάλιση και παιδεία, από τους αγώνες για ελεύθερους χώρους, τους αυτοδιαχειριζόμενους χώρους και τις καταλήψεις μέχρι τους αγώνες ενάντια στα μεταλλαγμένα και την βιοτεχνολογία αγγίζοντας ταυτόχρονα και πολλούς ακόμα. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πολλά κινήματα και αγώνες αμφισβητούν καθημερινά και ανταγωνίζονται την τωρινή κοινωνική και πολιτική οργάνωση της κοινωνίας, προτάσσοντας μια Άλλη στην οποία η «πολιτική», δηλαδή η ενασχόληση με την διαχείριση των κοινών μας ζητημάτων, γίνεται ανάμεσα σε όλους και όλες όσους αφορούν, χωρίς διαμεσολαβήσεις, αναθέσεις και ειδικούς, ισότιμα και δίκαια, σε μία ανθρώπινη κλίμακα. Άλλωστε η ίδια η ιδέα της εξουσίας από άνθρωπο σε άνθρωπο συνδέεται άμεσα με την εξουσία του ανθρώπου πάνω στη φύση και έτσι μία κοινωνία που θα βρίσκεται σε αρμονία με τη φύση θα πρέπει να βασίζεται στην ελεύθερη συνύπαρξη των ανθρώπων, χωρίς κυρίαρχους, σχέσεις εξουσίας και ιεραρχίες.
Χτυπώντας μία από τις ρίζες της κλιματικής αλλά και της οικονομικής κρίσης, αναζητάμε λύσεις που απεγκλωβίζουν την εξουσία απόφασης και εκτέλεσης από τους πολιτικούς και τα κράτη, από τους μεγαλομετόχους και τα στελέχη των πολυεθνικών εταιριών. Οι λύσεις για την κλιματική κρίση, αν θέλουμε να έχουν κάποιο αποτέλεσμα, θα χρειαστεί να είναι ελεγχόμενες άμεσα από τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες αναφέρονται, αποκεντρωμένες, σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής και εντασσόμενες σε ένα ευρύτερο πλαίσιο για την ριζοσπαστική κοινωνική αλλαγή. Μόνο τότε θα είναι κοινωνικά δίκαιες και οικολογικά βιώσιμες. Προσπαθώντας να σκιαγραφήσουμε μιαν άλλη κοινωνική οργάνωση μπορούμε να δούμε αμεσοδημοκρατικές κοινωνίες μικρότερης κλίμακας, συλλογική ιδιοκτησία και αυτοδιαχείριση στην παραγωγή, αποκεντρωμένες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποανάπτυξη και επαναχρησιμοποίηση υλικών.
Το κάλεσμα για κλιματική δράση είναι αγώνας για την κοινωνική απελευθέρωση
Λίγα λόγια για το βιβλίο:
Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να δημιουργήσει έναν αντίλογο στην κυρίαρχη ρητορική γύρω από την κλιματική αλλαγή. Εστιάζει στις τεχνολογικές λύσεις που προτείνονται από τους οικονομικά και πολιτικά ισχυρούς για την αντιμετώπιση της και καταλήγει στο συμπέρασμα πως απλά «δεν κάνουν» βασιζόμενο σε μια εμπεριστατωμένη κριτική. Η εμβάθυνση στα ζητήματα με τα οποία ασχολείται επιτρέπει στον αναγνώστη να αναπτύξει αντεπιχειρήματα σε ζητήματα που αλλιώς μοιάζουν δυσπρόσιτα και στα οποία υπάρχει μονόπλευρη πληροφόρηση. Τα στοιχεία που παρατίθενται στο βιβλίο αφορούν κυρίως την Μεγάλη Βρετανία, αλλά αυτό δεν αποτρέπει το κείμενο από το να πετύχει τον στόχο της αντιπληροφόρισης στο ζήτημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Η μετάφραση του βιβλίου επιλέχθηκε από τη συλλογικότητα θέλοντας να συμβάλλει στην κριτική στον πράσινο καπιταλισμό και στην ανάπτυξη μιας ριζοσπαστικής οικολογικής αντίληψης. Στόχος της μετάφρασης είναι να αναδείξει την παραπληροφόρηση και τις ψεύτικες λύσεις που προτείνονται και να αποτελέσει ένα εργαλείο στα χέρια του κινήματος, χωρίς απαραίτητα να συμφωνεί η συλλογικότητα με οτιδήποτε γράφεται στο βιβλίο ή με την δομή του. Άλλωστε και οι συγγραφείς του αναφέρουν, πως δεν είναι στόχος τους να δώσουν έμφαση στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις του ζητήματος, αλλά στις τεχνικές, τονίζοντας βέβαια πως το ζήτημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής δεν είναι τεχνικής φύσης, απλά αυτή είναι μια παράμετρός του και σίγουρα όχι η πιο σημαντική.
Το βιβλίο τυπώθηκε σε λίγες χιλιάδες κομμάτια και δίνεται με προτεινόμενη οικονομική ενίσχυση των 50 λεπτών του ευρώ. Η αναπαραγωγή μέρους ή όλου του έντυπου για κινηματικούς σκοπούς είναι επιθυμητή.
Συλλογικότητα Farma
farmazapatista.espivblogs.net
