“Τα σημάδια του πολέμου στον ορίζοντα είναι ολοφάνερα. Ο πόλεμος, όπως και ο φόβος, έχουν την ίδια οσμή. Και τώρα, αρχίζει να αποπνέει τη δύσοσμη μυρωδιά του στη γη μας”.
SCI Marcos, Δεκέμβριος 2007
Αν τα σημάδια του πολέμου ήταν εμφανή το Δεκέμβριο του 2007, οι επιθέσεις των τελευταίων μηνών δείχνουν πως ο πόλεμος -που δεν μπορεί ούτε ως ανέκδοτο πλέον να χαρακτηριστεί “πόλεμος χαμηλής έντασης”- έχει ξεσπάσει. Βίαιες εκκενώσεις κοινοτήτων και εκτοπισμοί, ένοπλες επιθέσεις από στρατό, αστυνομία και παραστρατιωτικές οργανώσεις, δολοφονίες, κάψιμο και καταστροφή σπιτιών και καλλιεργειών, συλλήψεις και βιασμοί είναι κάποια από τα σημάδια του. Το μήνυμα είναι σαφές: όποιος αντιστέκεται, εξοντώνεται. Ενορχηστρωτές αυτού του βρώμικου πολέμου είναι η πολιτική και οικονομική εξουσία -κυβερνήσεις όλων των βαθμίδων (πολιτειακή και ομοσπονδιακή) και όλων των πολιτικών αποχρώσεων (από το δεξιό κόμμα εθνικής δράσης ως τα αριστερά κόμματα, της δημοκρατικής επανάστασης και της εργασίας)-, μεξικανοί μεγαλοεπιχειρηματίες και πολυεθνικές.
Το Σχέδιο Πουέμπλα- Παναμάς, το οποίο σε συνδυασμό με το Σχέδιο Κολομβία έχει ως στόχο το στρατιωτικό και οικονομικό έλεγχο της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και το μεγάλο κεφάλαιο, αφού “πάγωσε” για ένα μεγάλο διάστημα, επανέρχεται ανανεωμένο στο προσκήνιο, ως “Πρόγραμμα Μεσοαμέρικα”. Εξάλλου, ο βασικός εμπνευστής αυτού του σχεδίου, οι ΗΠΑ, έχει ήδη επενδύσει πολλά κεφάλαια στο στρατιωτικό εξοπλισμό του στρατηγικού του εταίρου, το Μεξικό (πάντοτε με το πρόσχημα του πολέμου ενάντια στα καρτέλ των ναρκωτικών). Κομβικό παράγοντα για την επιτυχία του αποτελεί το νότιο Μεξικό. Εξ ου, τα οικοτουριστικά προγράμματα, η δημιουργία μεγάλων αυτοκινητόδρομων, η εκμετάλλευση του υπεδάφους και των φυσικού πλούτου της Τσιάπας, ο “εκσυγχρονισμός” της γεωργίας (βλέπε εισαγωγή μεταλλαγμένων σπόρων), η δημιουργία 6 νέων ζωνών που προορίζονται για εργοστάσια μακιλαδόρας (τα κέρδη των οποίων εξαρτώνται κυρίως από τη χρησιμοποίηση φτηνού εργατικού δυναμικού), η πλήρης στρατιωτική κυριαρχία, η προσπάθεια για την καταστολή και εξόντωση κάθε μορφής αντίστασης, καθώς και την ανακοπή του μεταναστευτικού ρεύματος προς τις ΗΠΑ. Παράλληλα, προωθούνται προγράμματα “οικονομικής στήριξης” των φτωχών ιθαγενών κοινοτήτων, με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα εγκαταλείψουν το δικαίωμά τους στην κοινοτική γη (εχίδο), λαμβάνοντας τίτλους ατομικής ιδιοκτησίας με δικαίωμα πώλησης και δημιουργίας νέων “χωριών-προτύπων”, τα οποία βέβαια θα λειτουργούν και ως βάσεις υποστήριξης του στρατού, καθώς βρίσκονται σε στρατηγικά σημεία. Η χούντα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης του Κόμματος Εθνικής Δράσης, με τη συνενοχή όλων των κομμάτων του κοινοβουλίου, μετατρέπουν την περιοχή σε στρατιωτικοποιημένη ζώνη.
Σε στρατιωτικό επίπεδο, το σχέδιο έχουν αναλάβει να εφαρμόσουν ο στρατός και τα σώματα ασφαλείας, που βρίσκονται σε αγαστή συνεργασία με τις παραστρατιωτικές οργανώσεις οι οποίες δρουν στην Τσιάπας. Μπορεί τα ονόματα αυτών των οργανώσεων να έχουν αλλάξει αυτά τα 16 χρόνια, ωστόσο, οι στόχοι τους (πόλεμος ενάντια στο αντάρτικο), η δομή, οι χρηματοδότες, οι εκπαιδευτές και οι αρχηγοί τους (πρώην και νυν βουλευτές κομμάτων, διοικητές του στρατού και της αστυνομίας) παραμένουν ίδιοι. Η κυβέρνηση του αριστερού Σαμπίνες, προκειμένου να κάνει πιο αποτελεσματική τη δράση τους, έχει προχωρήσει στην πώληση ανακτημένων από τους Ζαπατίστας περιοχών σε μέλη αυτών των οργανώσεων, παραχωρώντας τους ταυτόχρονα το δικαίωμα οικονομικής εκμετάλλευσης. Οι περιοχές που επιλέγονται έχουν έντονο τουριστικό ενδιαφέρον· επομένως, μπορούν να αποφέρουν μεγάλη κέρδη. Στο πλαίσιο αυτό, μόνο τους πρώτους μήνες του 2010, οι ζαπατιστικές κοινότητες και τα χωριά που συμμετέχουν στην Άλλη Καμπάνια έχουν υποστεί ένα πλήθος από επιθέσεις.
Στις 22 Ιανουαρίου 2010, δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας, σε συνεργασία με αξιωματούχους της πολιτειακής κυβέρνησης (του Χουάν Σαμπίνες, που υποστηρίζεται από το αριστερό κόμμα δημοκρατικής επανάστασης, PRD), της ομοσπονδιακής κυβέρνησης (του δεξιού Φελίπε Καλδερόν) και της Ομοσπονδιακής Εισαγγελίας για θέματα περιβάλλοντος, αλλά και με τη βοήθεια δημοσιογράφων σε ρόλο πρακτόρων και φερέφωνων της εξουσίας, προχωρούν στη βίαιη εκκένωση της περιοχής Λαγούνα Σαν Πέδρο, στο Μόντες Ασούλες, η οποία ανήκει στον αυτόνομο ζαπατιστικό δήμο Ρικάρδο Φλόρες Μαγόν του Καρακόλ της Γκαρούτσα. Στην επιχείρηση συμμετέχουν και εναέριες δυνάμεις, ενώ οι κάτοικοι (ζαπατίστας και μη) στην κυριολεξία απάγονται και μεταφέρονται με ελικόπτερα στην κοντινή πόλη Παλένκε.
Στις 20 Ιανουαρίου, μέλη της παραστρατιωτικής οργάνωσης OPDDIC, του χωριού Άγουα Ασούλ, εισβάλλουν και καταλαμβάνουν με τα όπλα περιοχή που ανήκει στη ζαπατιστική κοινότητα Μπολόν Αχάβ, του αυτόνομου δήμου Κομαντάντα Ραμόνα, στο Καρακόλ της Μορέλια (πρόκειται για περιοχή που ανακτήθηκε το 1994 από τις βάσεις στήριξης του EZLN). Ήδη, από το 2007, η περιοχή αυτή, η οποία είναι κοντά στους καταρράκτες Άγουα Ασούλ, βρίσκεται στο στόχαστρο κυβέρνησης και παραστρατιωτικών που επιδιώκουν την οικονομική εκμετάλλευσή της.
Λίγες μέρες αργότερα, στις 6 Φεβρουαρίου, οι βάσεις στήριξης του EZLN προχωρούν σε ανακατάληψη. Οι παραστρατιωτικοί αναδιοργανώνονται, εξαπολύοντας επίθεση στους συντρόφους Ζαπατίστας που περιφρουρούσαν την κατειλημμένη γη, ενώ ταυτόχρονα, δύο ομάδες παραστρατιωτικών περικυκλώνουν και εισβάλλουν πυροβολώντας στην κοινότητα Μπολόν Αχάβ (στην οποία εκείνη την ώρα παρέμεναν μόνο 20 σύντροφοι και συντρόφισσες, μαζί και παιδιά). Από τις συγκρούσεις τραυματίζονται αρκετοί σύντροφοι Ζαπατίστας (μεταξύ των οποίων και ένας ανήλικος), αλλά και 28 παραστρατιωτικοί (ο ένας θανάσιμα), ενώ παράλληλα εγκλωβίζονται από τους Ζαπατίστας 5 από αυτούς, οι οποίοι και παραδίδονται λίγο αργότερα στους αξιωματούχους της κυβέρνησης.
Παράλληλα, την ίδια περίοδο, επιθέσεις με πυροβολισμούς δέχονται επίσης γειτονικές κοινότητες που συμμετέχουν στην Άλλη Καμπάνια, όπως το Σαν Σεμπαστιάν Μπατσαχόν.
Επιπλέον, ξεκινά με συντονισμένο τρόπο ένας επικοινωνιακός πόλεμος από την κυβέρνηση και τους παραστρατιωτικούς υφισταμένους της, οι οποίοι μηνύουν τις βάσεις στήριξης στο Μπολόν Αχάβ ως υπεύθυνες για το θάνατο του παραστρατιωτικού. Όμως, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι πυροβολισμοί προήλθαν από τη μεριά των επιτιθέμενων, καθώς οι Ζαπατίστας είχαν στην κατοχή τους μόνο ματσέτες, ξύλα και πέτρες. Στην επικοινωνιακή αυτή επίθεση, πρωτοστατεί η αριστερή εφημερίδα “Λα Χορνάδα”, η οποία παρουσιάζει το γεγονός ως επίθεση του EZLN εναντίον “ιθαγενών αγροτών”, ξεχνώντας βέβαια να αναφέρει πως πρόκειται για μια παραστρατιωτική ομάδα η οποία υποτίθεται ότι είχε διαλυθεί και παραδώσει τα όπλα από το 2007, ύστερα από δήθεν “παραίνεση” του κυβερνήτη. Η πρόθεση της κυβέρνησης είναι προφανής: εμφανίζει τις συγκρούσεις ως “ενδοκοινοτικές” ή “θρησκευτικές διενέξεις”, επιδιώκοντας να ανοίξει ο δρόμος για μια στρατιωτική εισβολή, με στόχο, φυσικά, την “ειρήνευση”.
Στις 28 Φεβρουαρίου, μέλη της παραστρατιωτικής οργάνωσης “Στρατός του Θεού”, ένοπλου τμήματος της ευαγγελικής εκκλησίας “Τα φτερά του Αετού”, η οποία διατηρεί στενές σχέσεις με την κυβέρνηση, εξαπολύουν ένοπλη επίθεση εναντίον κατοίκων του εχίδο Μιτσιτόν, η συνέλευση του οποίου συμμετέχει στην Άλλη Καμπάνια και πρωτοστατεί εδώ και μήνες στον αγώνα ενάντια στην κατασκευή μεγάλου αυτοκινητόδρομου που θα ενώνει τις μεγάλες τουριστικές πόλεις Σαν Κριστόμπαλ δε λας Κάσας και Παλένκε (αρχαιολογικός χώρος). Σκοπός της επίθεσης είναι η απαγωγή κατοίκων που συμμετέχουν στις αρχές της συνέλευσης του εχίδο, προκειμένου να εκβιάσουν την κοινότητα και να την αναγκάσουν να εγκαταλείψει τον αγώνα για την υπεράσπιση της γης. Οι κάτοικοι επιχειρούν να απελευθερώσουν τους απαχθέντες συντρόφους τους, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της κράτησής τους βασανίζονται άγρια. Από τις συγκρούσεις τραυματίζονται μεταξύ άλλων και 3 παραστρατιωτικοί. Στην προσπάθειά τους να εμποδίσουν μια ενδεχόμενη δεύτερη επίθεση, και αντιλαμβανόμενοι τη συνεργασία των παραστρατιωτικών με την αστυνομία, που σπεύδει να τους βοηθήσει, οι κάτοικοι κλείνουν το δρόμο και εμποδίζουν τη διέλευση όλων των οχημάτων, ακόμη και των αστυνομικών, στα οποία επιβαίνουν ελαφρά τραυματισμένοι παραστρατιωτικοί, οι οποίοι για αρκετή ώρα εγκλωβίζονται. Η σύγκρουση λήγει με την ανταλλαγή των ομήρων, ενώ στην περιοχή καταφθάνουν μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις. Ας σημειωθεί πως στις 21 Ιουλίου 2009, μέλος της ίδιας παραστρατιωτικής οργάνωσης (που τότε υποστήριζε το αριστερό κόμμα PRD) είχε δολοφονήσει τον Αουρέλιο Ντίας Ερνάντες, για να συλληφθεί και να απελευθερωθεί 4 μήνες αργότερα. Και σε αυτή την περίπτωση, η συνεργασία της κυβέρνησης της Τσιάπας με τους παραστρατιωτικούς ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής.
Στις 3 Μαρτίου 2010, το Συμβούλιο Καλής Διακυβέρνησης της Γκαρούτσα καταγγέλλει την απόφαση της παραστρατιωτικής οργάνωσης OPDDIC να εκτοπίσει τις βάσεις στήριξης της κοινότητας Σάντο Ντομίνγκο. Σύμφωνα με το κείμενο της απόφασης, δίνεται διορία στους Ζαπατίστας να εγκαταλείψουν την περιοχή έως τις 20 Μαρτίου, διαφορετικά θα προβούν σε επίθεση, ενώ, όπως λένε, “είναι οπλισμένοι ακόμα και με βόμβες”.
Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαρκή κατάσταση πολέμου διαδραματίζουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης όλων των πολιτικών τάσεων, από τις εφημερίδες της δεξιάς και της κεντροδεξιάς του PAN και του PRI, ως τις αριστερές και υποτιθέμενες φιλοζαπατιστικές, όπως η “Λα Χορνάδα”. Η πολιτική της κατασυκοφάντησης και της διάδοσης ασύστολων ψευδών ενάντια σε κάθε μορφή αντίστασης έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό. Το Νοέμβριο του 2009, η παραπάνω εφημερίδα δημοσίευσε άρθρο που αναπαρήγαγε πληροφορία προερχόμενη απευθείας από τα κυβερνητικά γραφεία, περί δήθεν συμφωνίας μεταξύ των Συμβουλίων Καλής Διακυβέρνησης με την κυβέρνηση της Τσιάπας, προκειμένου να αναγνωριστούν θεσμικά οι αυτόνομες αρχές των Ζαπατίστας. Τα 5 Συμβούλια Καλής Διακυβέρνησης, με ανακοινώσεις τους, διέψευσαν το γεγονός και κατήγγειλαν όχι μόνο τις επιδιώξεις τις κυβέρνησης, αλλά και το ρόλο των μμε που λειτουργούν ως εκπρόσωποι της εξουσίας: “Σύντροφοι και συντρόφισσες του Μεξικού και του κόσμου, σας λέμε να μην πιστεύετε τα ψέματα των τριών εξουσιών του καπιταλιστικού συστήματος στο Μεξικό. Εμείς οι Ζαπατίστας είμαστε εδώ. Εδώ θα βρισκόμαστε και θα φτάσουμε ως το τέλος. Και κάποια μέρα, θα φτιάξουμε καλούς δημοσιογράφους και καλές εφημερίδες, που θα αναζητούν και θα εργάζονται για την αλήθεια”.
Οι Ζαπατίστας, παρά τον πόλεμο δίχως τέλος που δέχονται, δεν παραδίνονται. Απαντούν με το δυνάμωμα της αυτονομίας τους και την αποφασιστικότητά τους να ζήσουν όπως εκείνοι επιλέγουν, με άμεση δημοκρατία και ελευθερία, σε έναν κόσμο όπου το «εμείς» των από κάτω χτίζει εδώ και τώρα, και όχι σε ένα μακρινό μέλλον, αυτόν τον άλλο κόσμο, παλεύοντας ενάντια στο σύστημα, το κράτος και την εξουσία. “Οι κακές κυβερνήσεις των δήμων, της πολιτείας και της ομοσπονδίας, και το αφεντικό τους, ο νεοφιλελευθερισμός, πιστεύουν πως είναι ισχυροί λόγω του χρήματος. Σκοντάφτουν όμως πάνω σε εμάς, τους άντρες και τις γυναίκες Ζαπατίστας, που έχουμε τη δύναμη της αξιοπρέπειας, την οποία έχουν όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο και η οποία δεν ξεπουλιέται, δεν παραδίδεται και δεν ενδίδει, αλλά φτάνει τον αγώνα μέχρι το τέλος”.
αλληλέγγυες/οι από τον αναρχικό, αντιεξουσιαστικό, ελευθεριακό χώρο